Rapporteringsdatum 27-09-2023

Partons 2.0 is een Interreg V-project en staat voor ‘participatieve ontwikkeling van de streek’. Het project vond plaats in het grensoverschrijdend Vlaanderen en duurde vijf jaar (2016-2021). De voornaamste doelstelling van Partons 2.0 was om de bevolking en inwoners actiever betrekken in de ontwikkeling van hun streek. Burgerparticipatie stond dus centraal in het project. Qua thematiek focuste het project op dienstverlening, waarvan we vaststelden dat die of verdwijnt of verandert. Vooral de landelijke gebieden worden getroffen, en ook vaak de minder mobiele inwoners. Het probleem stopt niet aan de landsgrens en dus is een grensoverschrijdende samenwerking van meerwaarde. Methodieken, informatie en goede praktijken werden op deze manier uitgewisseld. Grensoverschrijdende samenwerkingen tussen burgers en organisaties werden gefaciliteerd. Wat verstaan we onder dienstverlening? 1/ commerciële dienstverlening; 2/ publieke dienstverlening; en 3/ publieke ruimte, landschap en open ruimte (parken, pleinen, ontmoetingscentra, …) beschouwen wij ook als een dienst naar de inwoners. Ze bieden inwoners een mooie plek om te leven, te wonen en te werken en bevorderen sociale cohesie. We legden de focus vooral op uittesten; innovatieve vormen van dienstverlening of het anders (innovatief) organiseren van bestaande dienstverlening door bijvoorbeeld te bundelen. Experimenteren en zaken uittesten deden we in de pilootprojecten en de projectenoproepen. Communicatie is een belangrijk onderdeel van het project. Gedurende de looptijd van Partons 2.0 testte het partnerschap de website S-PASS Territoires uit als instrument om interne en externe communicatie te faciliteren. Deze website wordt beheerd door projectpartner CAUE du Nord die dan ook inspanning deed om het partnerschap te vormen in het gebruik van de website. Tijdens Partons 2.0 werd op dit platform werk gemaakt van een participatief netwerk om burgers en lokale besturen te betrekken bij de ontwikkeling van hun leefomgeving. Daarnaast is het ook van belang om te communiceren over Europese projecten via dit platform. Meer informatie kun je tergvinden op de projectwebsite van Partons 2.0 (www.partons2-0.eu) en de website S-PASS Territoires (www.s-pass.org). Een andere vorm van communicatie is de organisatie door het partnerschap van verschillende evenementen, zoals het startmoment op 25 november 2016 in Méteren en het slotmoment op 28 september 2021 in Diksmuide. Naast het projectbeheer en de communicatie bestond het project Partons 2.0 uit twee grote onderdelen: participatieve ontwikkeling van het grensoverschrijdend gebied en innovatie in dienstverlening. Beide onderdelen bestonden uit telkens drie acties. Om het grensoverschrijdend gebied participatief te ontwikkelen werd er ingezet op de oprichting van een grenzeloos participatief landschapsobservatorium, grensoverschrijdende ontdekkingsdagen en een ideeënbus. Door deze acties kon de inwoner meehelpen aan de analyse van zijn leefomgeving door het bezorgen van info. Dit is dan ook de kern van Partons 2.0: burgerparticipatie. Als eerste is het landschapsobservatorium is een website geworden (www.landschapinbeeld.be) dat ontwikkeld werd door drie projectpartners: Regionaal Landschap Westhoek, CCHF en CO7. Deze organisaties en vrijwilligers vullen deze website met foto’s van vroeger en nu en zo ontstaat er een tijdslijn dat het mogelijk maakt om de evolutie in ons landschap waar te nemen. Wat betreft de tweede actie organiseerde projectpartner EGTS/GECT tijdens de looptijd van Partons 2.0 vijf grensoverschrijdende ontdekkingsdagen met burgers als doelpubliek. Tijdens deze ontdekkingsdagen werden relevante initiatieven en plaatsen bezocht van de centrale thema’s van Partons 2.0: dienstverlening en participatie. Als laatste actie werd er doorheen het project en in verschillende acties gebruik gemaakt van een fysieke ideeënbus. Burgers konden hierdoor op een laagdrempelige manier informatie, suggesties, ideeën en feedback geven aan het partnerschap van Partons 2.0. Om op zoek te gaan naar innovatieve en participatieve projecten met betrekking tot dienstverlening werden er binnen Partons 2.0 opnieuw drie acties ontwikkeld, namelijk het maken van een grensoverschrijdende analyse rond het dienstenaanbod, het begeleiden van pilootprojecten en de organisatie van projectenoproepen. De grensoverschrijdende analyse van het dienstenaanbod diende als basis voor de twee volgende acties. De AGUR Dunkerque heeft samen met Département du Nord, CAUE du Nord, ENRx en de Provincie West-Vlaanderen de grensoverschrijdende analyse van het dienstenaanbod gemaakt. Het was van belang om het centraal thema van Partons 2.0 in kaart te brengen en zo een startpunt te hebben om innovatieve dienstverlening te ondersteunen of te ontwikkelen. Het doel van deze grensoverschrijdende analyse was om het huidig aanbod van dienstverlening (publiek en commercieel) te evalueren, bestaande of ontbrekende diensten te bepalen en een gezamenlijke stand van zaken van het aanbod op te stellen. De kaarten of verzamelde cijfergegevens diepen de thema’s (demografie, werkgelegenheid, handelszaken, commerciële en publieke diensten) verder uit. De studie wijst op de uitdagingen als gevolg van de concentratie van de diensten, van hun spreiding en hun werkelijke toegankelijkheid. Het document kun je integraal raadplegen op de projectwebsite van Partons 2.0. Volgend op de analyse hebben de projectpartners tijdens de eerste twee jaren van Partons 2.0 samen met het studiebureau MAAT-Ontwerpers zes pilootprojecten begeleid in Callicanes, Bainghen, Esquelbecq, Winnezeele, Sint-Juliaan en Wylder. Voor de pilootprojecten werden verschillende thema’s gekozen. Het gaat onder andere over: 1/ Herbestemming van de voormalige grenspost in Callicanes (CCFI/PWVL); 2/ Nadenken over het omliggende landschap en hoe inwoners hierin meer betrekken in Bainghen (PNRCMO); 3/ Herontwikkeling van de oude molensite in Esquelbecq (CCHF); 4/ Zoektocht naar een goede locatie en de rol van een gemeentehuis in de 21e eeuw als centrale plek in Winnezeele (CCFI); 5/ Samen met de inwoners nadenken over een voorzieningenaanbod op maat van Sint-Juliaan (PWVL); 6/ De oprichting van een tweetalige school in Wylder (CCHF). In Callicanes, Bainghen, Sint-Juliaan en Winnezeele hebben we samen met de lokale actoren een succesvol participatietraject opgezet en verzamelden we op die manier ideeën, meningen, ... van de inwoners. Telkens gebeurde dit met een specifiek format aangepast aan de lokale context. Nadien werd er in Callicanes, Bainghen en Winnezeele een terugkoppelmoment georganiseerd om inwoners te informeren en opnieuw te betrekken, hetgeen op veel belangstelling kon rekenen. In Esquelbecq en Wylder werden de pilootprojecten vol goede moed opgestart maar diverse factoren weerhielden het partnerschap ervan een proces op poten te zetten of het uitgestippelde proces succesvol te doorlopen. Deze projecten werden dan ook vroegtijdig beëindigd. De twee voornaamste redenen waren: 1/ In Esquelbecq had het bestuur nog niet besloten over wat ze wilden doe met de oude molensite en de terreinen rond de site. Er werd bijgevolg geen participatietraject opgestart; 2/ In Wylder werd er beslist dat er een school moest komen dat niet tweetalig, maar meertalig zou zijn. Daarnaast is het bestuur er ook over eens geraakt dat de school niet in Wylder moest komen, maar op een locatie dat nog niet werd bepaald. Uiteindelijk gaven alle zes de pilootprojecten het partnerschap nuttige info over do’s en don’ts, valkuilen en uitdagingen in participatieprocessen in het grensoverschrijdende gebied. Het studiebureau MAAT-Ontwerpers schreef hierover een eindrapport. Dit rapport kun je integraal raadplegen op de projectwebsite van Partons 2.0. Tijdens het derde en vierde jaar van het project heeft het partnerschap rekening houdende met het rapport van MAAT-ontwerpers drie projectenoproepen georganiseerd. Vijf projectpartners – CCFI, ENRx, PNRCMO, CCHF en de Provincie – lanceerden in 2018, 2019 en 2020 elk een eigen projectenoproep met klemtoon op een specifiek thema, maar allen binnen een vastgesteld gemeenschappelijk kader met klemtoon op innovatie in dienstverlening én inwonersparticipatie. Zowel lokale besturen, verenigingen als bewonersplatforms konden intekenen op deze oproepen. In totaal werden er in het kader van de drie oproepen 32 lokale participatie acties geselecteerd door de vijf partners om te ondersteunen. 21 acties hebben hun doelstellingen binnen Partons 2.0 gerealiseerd. Andere acties hebben binnen Partons 2.0 belangrijke stappen kunnen zetten, maar zullen verder ontwikkeld worden na het project. Meer informatie over deze participatieve acties kun je terugvinden op de projectwebsite van Partons 2.0.