Rapporteringsdatum 28-06-2023

VEDETTE: Naar een grensoverschrijdend landschapspark De globale doelstelling bestond erin om een coherente grensoverschrijdende visie op te stellen en acties te ondernemen inzake landschap, ecologie en publieksonthaal. De perimeter van het project vertrok vanaf de kust tussen Duinkerke en Nieuwpoort en strekte zich uit over de polders tot de achterliggende fossiele duinen, meren en moeren. Aangemoedigd door gedeelde observaties (natuurwaarden onder druk, stagnerende duindynamiek en een te sterk gemarkeerde grens, fauna en flora waarvan de verspreiding wordt belemmerd, bewoners en bezoekers stuiten op barrières) wilden de 12 partners van het VEDETTE-project, waaronder vier geassocieerden, stappen zetten om de Vlaamse Duinen te ontwikkelen als een grensoverschrijdend landschap waar ecologische afweging hand in hand gaat met gebiedsontwikkeling; gedreven door de ambitie om leefbaarheid en milieu te verzoenen met biodiversiteit en ecologische veerkracht. De co-constructie van gemeenschappelijke inspiratiebronnen via de organisatie van grensoverschrijdende en thematische ateliers (biodiversiteit en natuur, landschap en beleving, onthaal en ontdekking, zachte mobiliteit en verbinding) beoogde een concrete impuls te geven aan een samenhangende, afgestemde, eco-toeristische ontwikkeling. Daartoe was het ook nodig om een landschapsstudie van de Vlaamse Duinen uit te voeren voor het Vlaamse gedeelte als complement aan de bestaande analyses van het Franse gedeelte. De partners wensten een "Visie 2040" (of "masterplan') samen te stellen die wil inspireren aan de hand van "Oriëntaties" en voorbeelden van goede praktijken. Deze Visie 2040 werd op een toegankelijke en visueel aantrekkelijke wijze vormgegeven. Terzelfder tijd werden studies en werken op het terrein uitgevoerd: op vlak van natuur en landschap (aanleg van een natte duinstrook in de Simli-duinen te Nieuwpoort, herstel van de stuifduindynamiek in het Westhoek-duinreservaat in De Panne, ecologische verbeteringen in het fossiele duingebied van Schuddebeurze te Lombardsijde), onthaal (bezoekers- en educatief centrum Duinpanne waar een tweetalige, interactieve module - toegankelijk voor minder mobiele bezoekers - de belangrijkste plekken in het grensgebied voorstelt; visie omtrent de toekomstige onthaalruimte “Le Perroquet” met specifieke aandacht voor de verbinding tussen duinen en polders op de grens ; uitkijkpunt op een van de bunkers in de ontkalkte duinen van de Schuddebeurze, tevens een relict van de wereldoorlogen-de zogenaamde "Bamburg Site"; kijkwand bij het Lac de Moëres/Mayeux langsheen de wandelroute in dit natuurgebied; inrichting van de zgn. "Koolhofput" - een artificieel meer ingericht als natuurbelevingsplek met aandacht voor het waterbeheer in de polder, nu ook toegankelijk voor minder mobiele bezoekers en uitgerust met picnicplekjes en fietsbeugels. Als laatste realisatie vond de installatie plaats in de Simliduinen van een uitkijkplatform uitgerust met informatiepanelen. De partners wisselden in een Frans-Vlaamse ambiance kennis en goede praktijken uit via edutainment ("Grenssafari" waar knelpunten/barrieres of net mogelijkheden tot verbinden en verbeteren aan bod kwamen, evenals denkpistes voor de organisatie van een meer afgestemde - grensoverschrijdende -benadering van de Vlaamse Duinen in de toekomst) of gezamenlijke inspiratietochten (beheer en ontsluiting van de Dune Fossile, waterbeheer en -recuperatie met gebruik van innovatieve technieken in het Doornpanne-reservaat, bescherming van kustduinen tegen stormen en overbetreding in Zuydcoote, invasieve exotenbestrijding, onderzoek/testen van de effecten die duinverstuiving teweeg brengt, inventarisatie en onderzoek naar de waterkwaliteit om de poldermeren beter te beheren en ontsluiten. De partners voerden eveneens bewustmakingsacties uit met scholen, inwoners, bezoekers, eigenaars, .. (tweetalige, grensoverschrijdende natuurrally, creatieve natuurgraffiti aan beide kanten van de grens, plukboomgaard voor de eikelmuis en plantacties op ‘lastige plekken’ zgn. “zwarte punten”), de signalisatie in de Dune Fossile ter vervollediging van het MIRRA-netwerk. Complementair werd gezamenlijke communicatie ontwikkeld en toegepast (reizende tentoonstelling in het gebied van de Vlaamse Duinen, website www.vedetteinterreg.com, tussentijdse tweetalige brochure die de Frans-Vlaamse samenwerking en activiteiten visueel voorstelt, tweetalige grensoverschrijdende ontdekkingskaart van de Vlaamse Duinen aangeleverd aan toeristische diensten en onthaalpunten ( aangepaste heruitgave in 2022). De interactie met Flandria Rhei en aandacht voor de Opération Grand Site des Dunes de Flandre (OGS) was een rode draad doorheen het project. Een Stuurgroep (CoPil) valideerde in januari 2021 de ambities en het actieplan van deze Démarche Grand Site de France, met benoeming van het belang van grensoverschrijdende verbinding (Oriëntatie 5). In september 2022 werd dit gevalideerd door een gunstige beoordeling vanwege La Commission Supérieure des sites, perspectives et paysages. Met de VNF (Voies Navigables de France) en andere actoren zoals het Hôpital Maritime in Zuydcoote, verliepen voorspoedige onderhandelingen wat de realisatie van wandel- en ruiterpaden een stapje dichterbij heeft gebracht. De aankoop van een huisje ("Deswarte') in de Dune Fossile is een hefboom tot transformatie naar meer natuurlijk beheer, ecologische verbinding en het aanbod van kleinschalig onthaal in een emblematisch landschap met een Frans-Vlaams netwerk van zachte mobiliteit. In de herfst 2022 werd de Visie 2040 “Vlaamse Duinen – Naar een grensoverschrijdend landschapspark” afgewerkt samen met 7 Oriëntaties als aanknopingspunten voor een evenwichtige eco-toeristische ontwikkeling. Ook het Eindverslag dat de realisaties van het project VEDETTE voorstelt, werd voltooid, evenals de twee video’s die de Vlaamse Duinen voorstellen doorheen de vier seizoenen (een ongesproken versie van 4min en een tweetalige gesproken versie van 10min). Het Slotevenement op 22 november 2022 in Bray-Dunes was het gepaste platform om deze producten voor te stellen aan een geïnteresseerd Frans-Belgisch publiek met interesse in de thematiek en het gebied.