Bijen zijn leuk, maar niet alleen dat! Wist u dat volgens een rapport van Greenpeace in 2016, 75% van al het voedsel wereldwijd afhankelijk is van onze zoemende vriendjes? Wereldwijd heeft 60 tot 80% van de wilde planten "bestuivers" nodig om zich voort te planten. Hierbij denkt u waarschijnlijk meteen aan bijen, die de laatste jaren alarmerend snel in aantal afnemen, maar vergeet ook de vliegen, de vlinders en de hommels niet.

SOS - bijen in gevaar

Deze “bloesemfans” verzamelen stuifmeel van bomen en planten, die ze vervolgens elders verspreiden. Zonder dit schijnbaar eenvoudige proces zouden er geen appels, kersen, courgettes, noten, etc. meer zijn. Kortom: minder biodiversiteit = minder voedsel!

Het project SAPOLL, SAuvons nos POLLisinateurs/Samenwerken voor bestuivers, ondersteund door Interreg, schat dat er tussen de 350 en 400 soorten wilde bijen zijn in de grensregio Frankrijk-Wallonië-Vlaanderen. Net zoals de rest van de bestuivers worden ze bedreigd door de klimaatverandering en de chemische bestrijdingsmiddelen die hen doden en hun voortplanting beïnvloeden. Volgens het rapport van het BELBEES-project is bijna de helft van de Belgische bijen met uitsterven bedreigd, (observatie van hun verspreiding tussen 1900-1969 en 1970-2017).

Bestuivers kunnen niet overleven zonder hun typische voedselplanten en hun nestplaatsen. Het behoud van een natuurlijke omgeving is dan ook essentieel voor hun bescherming en behoud.

Belgische en Franse bestuivers, dezelfde strijd

SAPOLL zet zich nu al vier jaar in om deze kleine maar essentiële insecten te helpen met concrete acties. Het Département Pas-de-Calais in Frankrijk, bijvoorbeeld, behoudt bij het maaien langs de weg een bredere groenrand en zaait bloemen bij. De Waalse gemeenten gebruiken dan weer geen onkruidverdelgers langs de bermen en ze maaien slechts één keer per jaar.

Door de burgers langs beide zijden van de grens erbij te betrekken, slaagde SAPOLL erin om bijna 1000 schuilplaatsen voor bestuivers op te zetten. En niet alleen op het platteland! 56 in Brussel, ongeveer 50 in de buurt van Calais, en 15 in de rand rond Kortrijk. In functie van wat mogelijk was, kon het publiek een actie opzetten om bestuivers te redden: een berm behouden, een insectenhotel installeren, dood hout achterlaten, een poel aanleggen, bloemen planten... Hierbij mochten natuurlijk geen chemische bestrijdingsmiddelen gebruikt worden en moest er een afgesproken charter nageleefd worden.

Omdat het moeilijk te begrijpen is wat deze insecten precies nodig hebben en hoe ze eigenlijk werken, organiseerde SAPOLL ook bewustmakingssessies voor 580 professionals en liefhebbers. Er werd zelfs een rondtrekkende grensoverschrijdende tentoonstelling opgezet, die bijna 25.000 mensen in de regio bereikte. Kortom, een waar succes bij het publiek!

Theorie linken aan de praktijk lukt het best via interactieve wetenschap. Specialisten en vrijwilligers kregen de vraag om een zone vlakbij hun huis te observeren zodat ze verschillende soorten konden identificeren en tellen. Deze uiterst waardevolle waarnemingen werden gebundeld in een grensoverschrijdende databank, die nu bijna 850.000 wetenschappelijke gegevens bevat! Ze stellen ons in staat om een geografische inventarisatie te maken van de bestuivers, om meer te weten te komen over hun gedrag en om prioritaire actiegebieden vast te leggen.

Bzzzz, we staan klaar

Zonder grensoverschrijdende samenwerking was het moeilijk om de nodige expertise op dit gebied op te bouwen. De gegevens werden aan beide zijden van de grens apart bewaard, waardoor een algemene evaluatie onmogelijk was en gerichte acties belemmerd werden. Sommige gebieden, zoals Hauts de France en Vlaanderen, hadden bijvoorbeeld, in tegenstelling tot Wallonië, ervaring in het sensibiliseren van het publiek. Verder vormden ook verschillen in wetenschappelijke vaardigheden een probleem.

Hoewel de bescherming van bestuivers ook wel lokale inperkingen kende, zorgde dit project voor de uitvoering van samenhangende conversieprogramma's in de volledige regio.

In juni a.s. is het project trouwens te zien tijdens de tentoonstelling in het Europees Parlement rond 30 jaar Interreg.

Liggen deze kleine beestjes u na aan het hart? Help dan mee! U hoeft hiervoor geen grote tuin te hebben want het helpen van bestuivers ligt binnen ieders bereik en vergt eigenlijk weinig inspanning. U kunt bijvoorbeeld enkele aromatische planten op uw vensterbank plaatsen om bestuivers aan te trekken. Kies u voor lavendel, dan trekt u meer vlinders en bijen aan; salie daarentegen is dan weer de favoriet van hommels... 

Bang om iets verkeerd te doen ? Geen zorgen, op de website van SAPOLL vindt u verschillende praktische fiches die u stap voor stap op weg helpen

Meer informatie over dit project ? http://sapoll.eu/

Met de steun van het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling