Rapporteringsdatum 13-11-2020

Na vier mooie en welgevulde jaren bereikte het Interreg-project SAPOLL ("SAuvons nos POLLinisateurs" – Samenwerken voor bestuivers –www.sapoll.eu) op 31 maart 2020 zijn einddatum! Dit project, dat voor 50% gefinancierd werd door het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO), heeft de grensoverschrijdende bescherming van wilde bestuivende insecten als doel. Acht partnerorganisaties en tien geassocieerde organisaties hebben zich samen ingezet voor het behoud van wilde bestuivers in de drie deelgebieden die het project omvatte: de Conservatoires d'Espaces Naturels van de departementen Nord en Pas-de-Calais, de Conseil Départemental van Pas-de-Calais, Eden62, de Groupe ornithologique et naturaliste van Nord - Pas-de-Calais in Frankrijk, de universiteit van Mons, Natagora, de universiteit van Luik Gembloux-Agro BioTech in Wallonië en Natuurpunt in Vlaanderen Deze grootschalige samenwerking kwam tot stand omdat de bestuivers uit onze streken een waardevolle maar sterk bedreigde natuurlijke rijkdom vormen. Meerdere honderden in drie groepen (bijen, zweefvliegen en vlinders) onderverdeelde soorten dragen bij tot de bestuiving van onze wilde planten en bloemen en van onze cultuurgewassen. Zij ondergaan echter de gevolgen van steeds toenemende en over het algemeen schadelijke menselijke activiteiten. Om bij te kunnen dragen tot het behoud van deze essentiële soorten was het van cruciaal belang om een grootschalige grensoverschrijdende organisatie op te zetten, zodat gecoördineerde acties genomen konden worden en de synergieën tussen de projectregio’s benut konden worden. Zo ontstond een nooit eerder geziene grensoverschrijdende samenwerking onder één enkel motto: « Bestuivers kennen geen landsgrenzen, laat ons dus samenwerken om ze te beschermen»! Dit multidisciplinaire project had de sensibilisering en de bewustmaking van de bevolking in het grensoverschrijdende gebied als doel, maar het wilde ook bijdragen tot het opzetten en dynamiseren van instandhoudingsacties voor de vele soorten bestuivers in het grensoverschrijdende gebied. Zo werden talrijke acties op touw gezet rond drie hoofdthema’s om deze ambitieuze en o zo belangrijke doelstelling te kunnen bereiken! -Ontdekken: de partners in de drie projectgebieden hebben actief samengewerkt om iets te doen aan het gebrek aan informatie en kennis bij het grote publiek. We vermelden hier in het bijzonder het opzetten van een reizende tentoonstelling in de drie deelgebieden. Zij trok meer dan 42.000 mensen aan. Verder werden 45.000 mensen bereikt door de veelvoudige sensibiliseringsacties die aangevat werden. -Observeren: gezien in de context van de algemene achteruitgang van bestuivers is het van cruciaal belang om de burger bij de verbetering van de wetenschappelijke kennis te betrekken. Dankzij de acties die in het kader van dit project gevoerd werden, konden bijna 550 personen opgeleid worden, zodat bijen en zweefvliegen geïdentificeerd en niet minder dan 1 044 863 specimens in één gedeelde databank samengebracht konden worden. Deze acties gaven ook een impuls aan het verzamelen van gegevens en informatie in de verschillende programma’s van burgerwetenschap en inventarisering die over het hele grensoverschrijdende gebied opgezet werden. -Ageren: gelijktijdig met de ontwikkeling van een dieper inzicht in het fenomeen van de achteruitgang van deze insecten, was ook de ontwikkeling van concrete acties voor hun behoud een prioriteit. In die context werd het grensoverschrijdende actieplan SAPOLL opgezet. Het vormt de hoeksteen van het project. Dit document heeft de ambitie om gedurende de volgende 10 jaren (2019-2029) de rol van katalysator te spelen in te nemen acties en door te voeren innovaties. Dit dient te gebeuren met behulp van 35 acties die gericht zijn op (1) het verbeteren van de kennis, (2) het delen van de kennis en sensibilisering en op (3) het beschermen van bestuivers door middel van concrete maatregelen. Tegelijk heeft de dynamiek van « SAPOLL » het ook mogelijk gemaakt om een grensoverschrijdend netwerk van meer dan 1.000 tuinen voor bestuivers samen te stellen. De bedoeling daarvan is om burgers direct te betrekken bij maatregelen die zij op hun niveau kunnen treffen. Om hen te helpen werden 11 praktische informatiebladen opgesteld voor verschillende tuininrichtingen (bijv. bloemenweide, kruidenspiraal, gemengde haag) om zo leefruimte en schuilplaatsen te kunnen bieden voor de grote diversiteit van bestuivende insecten in onze streken. Als speerpunt en “success story” van het Interreg-programma Frankrijk-Wallonië-Vlaanderen werd het project SAPOLL overigens geselecteerd om in het kader van het dertigjarige bestaan van Interreg in een tentoonstelling aan het Europese Parlement voorgesteld te worden! Toch moet het project SAPOLL slechts de eerste stap vormen in een weldoordachte behoudsstrategie die op lange termijn ontplooid en verder ontwikkeld moet worden. De achteruitgang van deze soorten en het schrijnende gebrek aan kennis vormen in onze regio’s immers een steeds terugkerend probleem en tot vandaag werden daarvoor slechts weinig concrete oplossingen geboden. Dit actieplan zet dus aan tot handelen, maar het moet door alle actoren in het projectgebied samen overwogen en toegepast worden om de situatie duurzaam te kunnen veranderen. Het is dus aan ons!